दश वर्षको महान् जनयुद्ध र २०६२/०६३ को जनआन्दोलनपश्चात् नेपालमा राजतन्त्रको अन्त्य भई गणतन्त्रको स्थापना भएको हो । यसैगरी नेपाल धर्मनिरपेक्ष मुलुक बन्न पुगेको छ । नेपालमा बहुदलीय संसदीय राजनीतिक व्यवस्थाको स्थापना भएको छ । सामन्तवादको अन्त्य र पुँजीवादका स्थापनाका यी महत्वपूर्ण लक्षण हुन् । यिनै कुरालाई आधार बनाउँदै कैयौँले नेपालमा अब पूँजीवादको स्थापना भइसक्यो भन्ने […]

इतिहासमा राज्य समेत मिलेर सबैभन्दा अन्याय गरिएको समुदाय जातीय भेदभावका आधारमा सबैभन्दा पछाडी समुदायहरु हुन । उनीहरुको पहिचान नै दास बनाईएको थियो । जनावर भन्दा पनि निकृष्ट व्यवहार गरेर बर्षौबर्षसम्म अमानवीय भेदभाव गरिएका कारणले ति समुदायका पुस्ता-दरपुस्तासम्म सामाजिक, आर्थिक, राजनैतिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक आदि हरेक क्षेत्रमा पछि परे । फलस्वरूप आजको तथ्याकंमा पनि अधिकांश गरिब, पिछडिएका […]

भारतको नाकाबन्दी र तराईको आन्दोलनले देश र जनजीवन अस्तव्यस्त भएको छ । अभाव, महँगी र कालोबजारीले आकाश छोएको छ । जनजीवन दिनप्रतिदिन कष्टकर बन्दै गएको छ । तर, सरकारले ठोसरुपमा कुनै कदम चाल्न सकेको छैन । प्रधानमन्त्री केपी ओलीले सरकारको बागडोर सम्हालेपछि तत्काल गर्ने कार्यको लामै सूची सुनाएका थिए । तर, अहिलेसम्म जनताले कुनै पनि […]

करिब ४ बर्ष अगाडीदेखी नेपालमा सञ्चालित भारतीय एजेन्सीको रुपमा रहेको डिस होम मिडिया नेटर्वक प्रा.ली. लाई नेपालको ‘टप क्लास कर्पाेरेट’ अन्तर्गतको मिडियाका रुपमा मानिदै आएको थियो । व्यवस्थापनको हिसाबले जुझारु, सिर्जनात्मक र नयाँ विचारमा आधारित भन्ने मोटोका साथ नेपालमा सुरु गरेको केही बर्षमै जंगली च्याउसरी पैलिएको डिस होमले पछिल्लो समय निकै विवाद निम्त्याएको थियो । […]

अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले एमाओवादीका महासचिव कृष्णबहादुर महरा, एमालेका पूर्वमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेलगायत दर्जनौँ उच्च तहका नेता र विशिष्ट श्रेणीका पूर्वकर्मचारीलाई अनुसन्धानका निम्ति पत्र काटेपछि राजनीतिक वृत्तमा नयाँ तरङ्ग छाएको छ । अख्तियारले काम गर्न सकेन स–साना भ्रष्टाचारजन्य क्रियाकलापमा मात्र ध्यान केन्द्रित ग¥यो, अख्तियारले साना माछा मात्र समाउने र ठूला माछालाई छोड्ने ग¥यो भन्दै अहोरात्र आलोचना […]

प्रसङ्ग: तथाकथित जातीय भेदभावको हो र त्यसलाई कसरी अन्त्य गर्न सकिन्छ भन्ने विषयको हो । पहिला समस्या पहिल्याउँ– यो प्रश्नले समस्या के हो भन्ने स्पष्ट पार्छ।जातीय भेदभावमा परेका कारण हामी गरिब भएका हौँ कि गरिब भएका कारण हामी जातीय भेदभावमा पर्याैं ? यदि हाम्रो पुर्खालाई चरम जातीय भेदभाव नगरिएको हुन्थ्यो भने हामी पनि अरु सरह […]

यतिबेला देश इतिहासको सबैभन्दा जटिल, अस्तव्यस्त र कहालिलाग्दो अवस्थामा पुगेको छ । सत्ताधारी वर्गको जनविरोधी रबैया र भारतीय विस्तारवादको अघोषित नाकाबन्दीका कारण इन्धन र दैनिक उपभोग्य वस्तुको अभावका कारणले नेपाली जनताको जनजीवन अत्यन्तै त्रस्त, भयावह र पीडादायी बन्दै गएको छ । महंगीले आकाश छोएको छ । कालाबजारी र तस्करीतन्त्रले मुलुकको अर्थतन्त्रमा नै गंभीर प्रकारको समस्या […]

सेना परिचालन ‘आन्दोलन दबाउन’ का निम्ति होइन, ढुवानी र यतायत सहज बनाउनका निम्ति गर्नै पर्ने बाध्यता आईसकेको छ । भारतले पनि सुरक्षाको कारण देखाउदै आएको हो । तथापि, हाम्रो सेनाको प्रयोजन चीन वा भारतसंग युद्द गर्न पक्कै होइन । देशको आन्तरिक सुरक्षालाई सुद्रिढ बनाउन नै हो । तर सेना परिचालन गर्दा भारतले पनि तराईमा सैनिक […]

भारतको नाकाबन्दी र मधेशी मोर्चाको आन्दोलनले देश अस्तव्यस्त बनेको छ । जनजीवन चौपट भएको छ । सरकार र मधेशी मोर्चाबीच पटक–पटक निर्णायक वार्ता हुने भनिए पनि त्यो सार्थक बन्न सकेको छैन । सरकार र मधेशी मोर्चाले निर्णायक वार्ता गर्ने बताए पनि वार्ताप्रति देखाएको उदासीनताले निर्णायक वार्ता हुन नसकेको हो । मधेशी मोर्चाले गरेको आन्दोलन देश […]

“जनताको सम्पूर्ण जीवन कच्चा मालको खानीजस्तै हुन्छ, यस्तो कच्चा माल जुन आफ्नो स्वाभाविक रूपमा उपलब्ध हुन्छ । जुन अपरिष्कृत भए पनि यो सजीव, समृद्ध र समुपस्थित हुन्छ, त्यससित तुलना गर्दा समस्त कला साहित्य फिका पर्दै आएको देखिन्छ । यही नै जनसाहित्य र जनकलाको अनन्त स्रोत हो किनकि यही कच्चा माल नै त्यसको एक मात्र स्रोत […]