२०७९ चैत्र ७ गते, मंगलवार

काठमाडौं । हिन्दुस्तान टाइम्सका अनुसार भारत नोएडाका शिक्षित तथा पेशाले सफ्टवेयर इन्जिनियर रहेका २८ वर्षका १ युवकले २ जनासँग बिहे गरे । उनले २ बिहे गरेको खुलेपछि विवाद अदालत पुग्यो । अदालती कारवाहीका बीच फैसला नहुँदै उनीहरू तीनैजनाबीच अदालतबाहिर अनौठो सम्झौता भयो । सम्झौताअनुसार अब ती युवक हप्तामा ३ दिन एउटी श्रीमतीसँग बस्नेछन्, ३ दिन अर्कीसँग बस्नेछन् भने १ दिन उनले आफ्नै लागि समय दिनको लागि विदा पाउनेछन् । ग्वालियर पारिवारिक अदालतले नियुक्त गरेका मध्यस्थकर्ताले यस्तो सहमति गराएका हुन् । सम्झौताअनुसार नोएडाका ती युवकको डेढ लाख तलब २ वटी श्रीमतीमा बराबर बाँडिनेछ र उनले श्रीमतीसँगको सहमतीमा त्यो पैसा खर्च गर्न पाउनेछन् । उनीसँग दुईवटा फ्ल्याट छन् र प्रत्येक पत्नीले एक फ्ल्याट पाउँछन्।
उनले सोमबारदेखि बुधबार एक श्रीमतीसँग र बिहीबारदेखि शनिबार अर्कीसँग बिताउनेछन्। आइतबार उनी कसैसँग बस्न बाध्य छैनन् र जहाँसुकै बस्न स्वतन्त्रता छ। “यो सम्झौता उल्लङ्घन गरेमा पहिलो श्रीमतीले ती पुरुषविरुद्ध अदालत जान सक्नेछिन्” सम्झौतामा भनिएको छ । बहुविवाह भारतमा एक अपराध हो तर यी तीन जनाले गरेको सम्झौताले उनीहरूलाई यसको लागि दण्डित हुनबाट रोक्छ।
जनवरी २०२३ मा ग्वालियर पारिवारिक अदालतले विवाद समाधान गर्न नियुक्त गरेका सल्लाहकार अधिवक्ता हरीश देवानले भने कि उक्त व्यक्तिले मे २०१८ मा २६ वर्षीया महिलासँग विवाह गरेका थिए । उनीहरू दुबै सफ्टवेयर इन्जिनियरहरू थिए जो गुडगाउँको एउटा कम्पनीमा काम गर्थे।
२०२० मा महिला गर्भवती भइन् र महामारीको प्रकोप पनि भएकोले युवकले गर्भवती पत्नीलाई ग्वालियरमा आफ्नो आमाबुवाको घरमा छोडे। “कोभिड १९ का कारण आवतजावतमा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो र पुरुषले महिलालाई आफ्नो परिवारसँग बस्न भने,” देवानले भने। तर जब उनी गुडगाउँ काममा फर्किए कहिल्यै ग्वालियर फर्किएनन् र सन् २०२१ मा एउटै कम्पनीमा काम गर्ने अर्की महिलासँग विवाह गरे । ती महिला पनि गर्भवती भइन्। “दोस्री श्रीमतीले जुलाई २०२१ मा छोरीलाई जन्म दिइन्। यो सबै समय उनकी पहिलो श्रीमतीले उनलाई फर्काउन चाहन्थिन् तर उनले उनलाई टार्न थाले,” देवानले भने।
जनवरी २०२३ मा उनको पहिलो पत्नीको परिवार उनलाई भेट्न नोएडा गए र थाहा पाए कि उनी अर्की श्रीमतीसँग बस्दै थिए जसको बच्चा पनि थियो। उनीहरूले झगडा पछि नोएडाको स्थानीय पुलिस स्टेशनमा उजुरी दिए तर कुनै एफआईआर दर्ता भएन। त्यही महिना पहिलो पत्नीले ग्वालियरको पारिवारिक अदालतमा गुजारा भत्ताको लागि मुद्दा दायर गरिन् । अदालतले अधिवक्ता र काउन्सिलर हरीश देवानलाई मंगलबार मुद्दाको सुनुवाई अघि सम्झौतामा पुग्न प्रयास गर्न भनेको थियो ।
देवानले भने, ‘सल्लाहकार भएकाले पहिलो प्रयास समस्या समाधान गर्ने हो । पहिलो पत्नीले आफ्नो बच्चाको लागि सुरक्षा चाहन्थिन् र आफ्नो पतिलाई जेल पठाउन चाहँदैनथिन्। दोस्रो पत्नी पहिलो पत्नीसँग बस्न तयार थिइन्, तर पुरुष आफैं पहिलो पत्नीसँग बस्न चाहँदैनथे।’
देवानले भने कि उनले ती व्यक्तिलाई बताए कि भारतीय दण्ड संहिताको धारा ४९४ अन्तर्गत बहुविवाह अवैध छ। काउन्सिलरले भने, “त्यसपछि पुरुषले दुई श्रीमतीबीच सबै कुरा बाँड्न राजी भए।” पहिलो पत्नीले हिन्दुस्टान टाइम्ससँग भनिन्, “म काउन्सिलरले तयार गरेको सम्झौता अनुसार बस्न तयार छु।”
पुरुष र उनकी दोस्रो श्रीमतीलाई टिप्पणीको लागि सम्पर्क हुन सकेन। “हिन्दू विवाह ऐन र आईपीसी अनुसार यो कानुनी नभए पनि तीनै जनाले आपसी समझदारीमा सम्झौताको शर्त अनुसार बाँच्न सक्छन्। करार उल्लङ्घन भएमा पहिलो श्रीमतीले अदालत जान सक्छिन्,’ देवानले भने ।